Παρασκευή 29 Ιουνίου 2012

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ


1.       ‘Επος: (από το ρήμα έπω=λέγω) άρα έπος σημαίνει κυρίως λόγος. Αργότερα απέκτησε την σημασία του αφηγηματικού ποιήματος που έχει περιεχόμενο μυθολογικό, διδακτικό και ηρωικό.
Τα ομηρικά έπη είναι ηρωικά έπη, δηλαδή αφηγηματικά ποιήματα που αφηγούνται κατορθώματα ηρώων αλλά και θεών.
Τα βασικά γνωρίσματα του ηρωικού έπους είναι α) μυθοποιημένα γεγονότα ενός μακρινού παρελθόντος παρουσιάζονται σαν αληθινά,  β) έχει αντικειμενικό χαρακτήρα, δηλαδή δεν εκφράζονται απόψεις του ποιητή , αλλά όλης της κοινωνίας.

2.       Εκτός από τα ομηρικά έπη μας διασώθηκαν και άλλα άλλων ποιητών που αναφέρονται κι αυτά στον Τρωικό πόλεμο, αλλά δεν σώθηκαν ολόκληρα. Τα μόνα ολόκληρα σωζόμενα έπη είναι του Ομήρου.
Όλα αυτά τα έπη αποτελούν τον επικό κύκλο ή κύκλια έπη.

3.       Το κεντρικό θέμα της Οδύσσειας είναι ο δεκάχρονος αγώνας του Οδυσσέα να γυρίσει στην πατρίδα του την Ιθάκη. Οι ημέρες δράσης είναι 41. Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια δημιουργήθηκαν στα γεωμετρικά χρόνια (8ος αι. π.Χ), στη δυτική Μικρά Ασία, όπου οι Αχαιοί είχαν αποικίσει από τον 11ο αιώνα. Σ΄ αυτές τις αποικίες τραγουδιόντουσαν από γενιά σε γενιά τα κατορθώματα των παλιών ηρώων που πολέμησαν στην Τροία. Τα τραγούδια αυτά ήταν συνδεδεμένα και με περιπέτειες ναυτικών. Έτσι ο Οδυσσέας εκτός από πολεμιστής και πρωταγωνιστής στον πόλεμο της Τροίας, είναι εκπρόσωπος των ναυτικών που ταξίδευαν για να πλουτίσουν και να γνωρίσουν νέους τόπους και πολιτισμούς, και ο ξενιτεμένος που επιστρέφει στο σπίτι (νόστος). Τα έπη αναφέρονται όμως στα μυκηναϊκά χρόνια (12ος αι. π.Χ). Πολλές αλλαγές έχουν γίνει με αποτέλεσμα ο ποιητής κάποιες φορές να βάζει στοιχεία της δικής του εποχής. Η μεταφορά τέτοιων στοιχείων από μια εποχή σε μια άλλη ονομάζεται αναχρονισμός.

4.       Αοιδοί: (άδω=τραγουδώ). Οι αοιδοί ήταν τραγουδιστές που έζησαν πριν τον Όμηρο, οι οποίοι τραγουδούσαν τα έπη που συνέθεταν με συνοδεία κιθάρας. Τα συνέθεταν προφορικά εμπνευσμένοι όπως πίστευαν από την Μούσα που τους έδινε την ικανότητα να αυτοσχεδιάζουν και να ψυχαγωγούν τους ακροατές κυρίως σε βασιλικά ανάκτορα ή σε δημόσιους χώρους όταν γίνονταν γιορτές. Ήταν λοιπόν επαγγελματίες περιζήτητοι και σεβαστοί. Εκπαιδεύονταν να αυτοσχεδιάζουν και σίγουρα είχαν ταλέντο και η τέχνη περνούσε από τους παλαιότερους (γονείς ή δασκάλους)  στους νεότερους.
επειδή δεν τα διάβαζαν, αλλά τα απομνημόνευαν χρησιμοποιούσαν κάποιες τεχνικές (επίθετα, ουσιαστικά, φράσεις και στίχους ή και σκηνές ολόκληρες).

Ραψωδοί: (ράπτω+ ωδή) διαδέχονται τους αοιδούς (τέλος 8ου αι. π.Χ). Ένωναν (συνέρραπταν) ποιήματα τα οποία  δεν τραγουδούσαν , αλλά τα απάγγελναν ρυθμικά αφού πρώτα τα απομνημόνευαν. Κρατούσαν ένα ραβδί, σύμβολο εξουσίας δοσμένης από τους θεούς. Δεν ζούσαν σε ανάκτορα όπως οι αοιδοί, αλλά ανήκαν σε σωματεία, ταξίδευαν από τόπο σε τόπο και παρουσίαζαν τα έπη σε χώρους ανοιχτούς σε μεγάλες γιορτές όπου γίνονταν και ραψωδικοί αγώνες.

Ο Όμηρος που έζησε τον 8ο αι.πΧ στην Ιωνία (παράλια Μικράς Ασίας) , ήταν ραψωδός και μάλλον έγραψε τα ποιήματά του.




5.       Η αξία των ομηρικών επών. Ποια στοιχεία αποδεικνύουν την μεγάλη αξία τους;
·         Το ότι διασώθηκαν μέχρι σήμερα ολόκληρα.
·         Διασκέδαζαν και δίδασκαν τους αρχαίους  Έλληνες στις γιορτές και ήταν μάθημα στα σχολεία. Από αυτά μάθαιναν την ιστορία και την θρησκεία τους και έπαιρνα πολλά διδάγματα. Ακόμη και σήμερα διδάσκονται στα σχολεία και μάλιστα σε όλον τον κόσμο.
·         Επηρέασαν σημαντικά την αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή λογοτεχνία και την τέχνη (αγγειογραφία, ζωγραφική, γλυπτική). Ακόμη εμπνέουν και σκηνοθέτες του κινηματογράφου μέχρι και σήμερα.

6.       Κεντρικό θέμα της Οδύσσειας είναι ο αγώνας του βασιλιά της Ιθάκης, του Οδυσσέα, να επιστρέψει με τους συντρόφους του από την Τροία στο νησί του. Συμπληρωματικό θέμα είναι η αναζήτησή του από τον γιό του τον Τηλέμαχο και την γυναίκα του την Πηνελόπη.

Η Οδύσσεια λοιπόν είναι μεταπολεμικό έργο σε αντίθεση με την Ιλιάδα.  Προβάλλει την ειρηνική ζωή και τον αγώνα του ανθρώπου να επιβιώσει και να πετύχει τους στόχους του.

Αποτελείται από 12.110 στίχους και χωρίζεται σε 24 ραψωδίες.

Επίσης χωρίζεται σε τρείς θεματικές ενότητες :
Τηλεμάχεια : (ραψ. α-δ) πρωταγωνιστεί ο Τηλέμαχος.
Νόστος : (ε-ν 209) ο αγώνας του Οδυσσέα να γυρίσει στην Ιθάκη.
Μνηστηροφονία : (ν 209- ω) η εξόντωση των μνηστήρων.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου